ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානවලට එරෙහි එක්සත් ජනපද ආක්‍රමණයට තීරණාත්මක ප්‍රතිචාරයක් ලෙස, උපායමාර්ගිකව වැදගත් හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමට ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව සිය ඡන්දය ප්‍රකාශ කර තිබෙනවා. ඇමරිකානු ආක්‍රමණයට සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවේ නිහඬතාවයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් ගෝලීය බලශක්ති වෙළඳාම සඳහා වන ප්‍රධාන මුහුදු මාර්ගය වසා දැමීමට Majlis (ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව) එකඟ වී ඇති බව ජ්‍යෙෂ්ඨ ඉරාන නීති සම්පාදකයෙකු වන එස්මයිල් කෞසාරි ඊයේ (21) පවසා තිබුණා. ජාතික ආරක්ෂාව සහ විදේශ ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු කමිටුවේ සාමාජිකයෙකු වන කෞසාරි පැවසුවේ, හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීම සම්බන්ධයෙන් නීති සම්පාදකයින් එකඟතාවයකට පැමිණ ඇති නමුත් අවසාන තීරණය ඉරානයේ උත්තරීතර ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලය සතු බවයි.
“හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමිය යුතු බවට පාර්ලිමේන්තුව නිගමනයකට පැමිණ ඇත, නමුත් අවසාන තීරණය උත්තරීතර ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලය සතුය” යි කෞසාරි පවසනවා.
පර්සියානු බොක්ක ප්‍රවේශයේ පිහිටා ඇති හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය, ගෝලීය වෙළඳාමේ වඩාත්ම තීරණාත්මක මුරපොලක් වන අතර, ලෝකයේ ඛනිජ තෙල්වලින් දළ වශයෙන් සියයට 20 ක් ඒ හරහා ගමන් කරනවා. විවිධ ඇස්තමේන්තු වලට අනුව, ලෝකයේ තෙල්වලින් දළ වශයෙන් සියයට 20 ක්, දිනකට බැරල් මිලියන 17 සිට 18 දක්වා, හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ගමන් කරන අතර එය ගෝලීය බලශක්තිය සඳහා ඉතා වැදගත් මුහුදු මාර්ගයක් ලෙසයි සැලකෙන්නේ.
මෙම පටු සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා, විශේෂයෙන් ලොව ප්‍රමුඛතම ස්වාභාවික ද්‍රව වායු (Liquefied Natural Gas – LNG) අපනයනකරුවෙකු වන කටාර් රාජ්‍යයේ සිට සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක LNG ප්‍රවාහනය සිදු වේ.
හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය පර්සියානු බොක්ක විවෘත සාගරයට සම්බන්ධ කරන එකම මුහුදු මාර්ගය වන අතර ඉරානය, සෞදි අරාබිය, ඉරාකය, කුවේට් සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය වැනි ප්‍රධාන තෙල් නිෂ්පාදකයින්ගේ නිවහන ලෙසයි සැලකෙන්නේ.
සමුද්‍ර සන්ධියේ ඕනෑම බාධාවක් හෝ වසා දැමීමක් ගෝලීය තෙල් මිලෙහි ක්ෂණික හා ප්‍රධාන ඉහළ යාමකට තුඩු දිය හැකි බවත් ගෝලීය බලශක්ති ආරක්ෂාවට බාධා ඇති කළ හැකි බවත් විශේෂඥයින් දිගු කලක් තිස්සේ අනතුරු අඟවා තිබුණා.
ඉරිදා අලුයම ඉස්ලාමීය ජනරජයේ න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානවලට එරෙහිව එක්සත් ජනපදය ආක්‍රමණය දියත් කිරීමට පෙර, ඉරානය මත පනවා ඇති අඛණ්ඩ යුද්ධය සාගරය දක්වා ව්‍යාප්ත වීමේ සම්භාවිතාව පිළිබඳව විශේෂඥයින් අනතුරු අඟවුවා. පසුගිය සතියේ මාධ්‍ය වෙත අදහස් දක්වමින් උපායමාර්ගික විශේෂඥයින් පැවසුවේ, විශේෂයෙන් හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත්, සෘජු ඇමරිකානු මිලිටරි මැදිහත්වීම එක්සත් ජනපදයට සහ ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් පරිපාලනයට මිල අධික වනු ඇති බවයි. හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත් ලොව පුරා බහුජාතික සමාගම් බොහොමයක් දින කිහිපයක් ඇතුළත වසා දමනු ඇති අතර ඒවා ක්‍රියාත්මක වීමට අවශ්‍ය බලශක්ති සැපයුම් අවසන් වන බව ඔවුන් අනතුරු ඇඟවූවා.
සමහර පුරෝකථනයන්ට අනුව හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත් පළමු සතිය තුළම තෙල් මිල සියයට 80 කින් ඉහළ යාමට ඉඩ තිබෙනවා. ඊට හේතුව ලෙස දක්වන්නේ විකල්ප මාර්ග සඳහා අධික පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවීමයි.
මේ අතර ඉරාන න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථාන තුනකට එල්ල කරන ලද එක්සත් ජනපද ප්‍රහාරවල අතිශය භයානක ප්‍රතිවිපාක පිළිබඳව ඉරාන විදේශ අමාත්‍යාංශය අනතුරු ඇඟවා තිබෙනවා. ඔවුන් පවසන්නේ ‘යුදවාදී සහ නීති විරෝධී එක්සත් ජනපද රජය මෙම බරපතල අපරාධයට සම්පූර්ණයෙන්ම වගකිව යුතු’ බවයි.
ෆෝර්ඩෝව්, නටාන්ස් සහ එස්ෆහාන් හි ඉරාන න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථාන සහ පහසුකම් වෙත එක්සත් ජනපදය එල්ල කළ ප්‍රහාරවලින් පසුව ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය නිකුත් කළ නිවේදනයේ සඳහන් වන්නේ, ‘ම්ලේච්ඡ මිලිටරි ආක්‍රමණය’ එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තියේ මූලික මූලධර්ම සහ ජාත්‍යන්තර නීතියේ නීතිරීති අමු අමුවේ හා පෙර නොවූ විරූ ලෙස උල්ලංඝනය කිරීමක් වන නිසා එය ලෙස දැඩි ලෙස හෙළා දුටු බවයි.
“ජන සංහාරක සියොන්වාදී තන්ත්‍රය සමඟ සාපරාධී හවුල්කාරිත්වයකින් කටයුතු කරන එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්‍යයක භෞමික අඛණ්ඩතාවයට සහ ජාතික ස්වෛරීභාවයට එරෙහි එක්සත් ජනපද මිලිටරි ආක්‍රමණය, එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්ති පාලනය කරන දුෂ්චරිතයේ සහ සදාචාරාත්මක දූෂණයේ ගැඹුර සහ ඉස්ලාමීය ඉරානයේ සාමයට ආදරය කරන සහ නිදහස සොයන ජනතාව කෙරෙහි එක්සත් ජනපද පාලක සංස්ථාපිතය විසින් ඇති කර ඇති සතුරුකමේ සහ වෛරයේ තීව්‍රතාවය නැවත වරක් පෙන්නුම් කරන බව” එහි සඳහන් වෙනවා.
“එක්සත් ජනපද මිලිටරි ආක්‍රමණයට සහ මෙම තක්කඩි පාලනය විසින් සිදු කරන ලද අපරාධවලට එරෙහිව පූර්ණ බලයෙන් ප්‍රතිරෝධය දැක්වීමට සහ ඉරානයේ ආරක්ෂාව සහ ජාතික අවශ්‍යතා ආරක්ෂා කිරීමට ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයට අයිතියක් ඇත.
මෙම ප්‍රහාරය එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ 2231 යෝජනාව උල්ලංඝනය කරන අතර න්‍යෂ්ටික අවි ව්‍යාප්තිය වැළැක්වීමේ තන්ත්‍රයට දැඩි පහරක් එල්ල කරයි. ඒ සියල්ල එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ ස්ථිර සාමාජිකයෙකු විසින් සිදු කරනු ලැබේ” යි එම නිවේදනයේ ඇතුලත්.
ඉරානයට එරෙහි එක්සත් ජනපද ආක්‍රමණශීලී ක්‍රියාව දැඩි ලෙස හෙළා දැකීමට සහ ජාත්‍යන්තර සම්මතයන් සහ මූලධර්ම අමු අමුවේ උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපදය වගකිව යුතු බවට පත් කිරීමට හදිසි සැසියක් කැඳවන ලෙස ඉරාන විදේශ අමාත්‍යාංශය සිය නිවේදනය මගින් එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයෙන් ඉල්ලා සිටිනවා.
යුදවාදී පාර්ශ්වයන්ට පක්ෂව පැහැදිලි පක්ෂග්‍රාහීත්වයක් තුළින්, මෙම මෑත කාලීන ව්‍යසනය සඳහා අඩිතාලම සහ සාධාරණීකරණය සකස් කළ ජාත්‍යන්තර පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සිය (International Atomic Energy Agency – IAEA) සහ එහි අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ වගකීම දැන් කවරදාටත් වඩා පැහැදිලි බව එය සඳහන් කර තිබෙනවා.
මේ අතර ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානවලට එක්සත් ජනපදය පහර දීමෙන් පසු ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය සෙයිඩ් අබ්බාස් අරග්චි ඔහුගේ පළමු ප්‍රසිද්ධ ප්‍රකාශයේ දී පෙන්වා දුන්නේ වොෂින්ටනය ජාත්‍යන්තර නීතිය උල්ලංඝනය කර ඇති බවයි.
“එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ ස්ථිර සාමාජිකයෙකු වන එක්සත් ජනපදය, ඉරානයේ සාමකාමී න්‍යෂ්ටික ස්ථාපනයන්ට පහර දීමෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තිය, ජාත්‍යන්තර නීතිය සහ න්‍යෂ්ටික අවි ව්‍යාප්ත නොකිරීමේ ගිවිසුම (Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons – NPT) බරපතල ලෙස උල්ලංඝනය කර ඇත.
සිදුවීම් ඉතා පිළිකුල් සහගත වන අතර සදාකාලික ප්‍රතිවිපාක ඇති කරනු ඇත. එක්සත් ජාතීන්ගේ සෑම සාමාජිකයෙක්ම මෙම අතිශය භයානක, නීති විරෝධී සහ සාපරාධී හැසිරීම ගැන කනස්සල්ලට පත්විය යුතුයි. ඉරානය තම ස්වෛරීභාවය, උනන්දුව සහ ජනතාව ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා සියලු විකල්ප වෙන් කර තබා ගන්නවා” යි ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය සෙයිඩ් අබ්බාස් අරග්චි පවසනවා.
#A5 #a5news #A5newssrilanka #news #NewsUpdate #NewsAlert #SriLanka #hotnews #LatestNews #Alert #sinhalanews #srilankanews #Fastnews
